مسئله خلافت بلافصل امیرالمؤمنین علی (ع) از جمله مسائل کلامی مناقشهانگیز بین اهل سنّت و اهل تشیع بوده و هست. بررسی منطقی و منصفانه جهت حل مسئله میتواند راه صواب را فراروی جویندگان حقیقت قرار دهد. هدف این نوشتار، بازشناسی و تبیین روشهای امیرالمؤمنین (ع) بر امامت و خلافت بلافصل خویش بر پایه شرح نهجالبلاغه آیتالله مکارم شیرازی است. پرسش اصلی تحقیق آن است که امیرالمؤمنین علی (ع) در نهجالبلاغه، با عنایت به شرح آیت ا.. مکارم شیرازی، با چه روشهایی و چگونه به دفاع از امامت و خلافت بلافصل خویش استدلال فرمود؟
این مقاله به روش بررسی متون و تحلیل محتوا تهیه شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که امیرالمؤمنین علی (ع) هم با روش ارائه استدلال منطقی از نوع شکل دوم و هم از روش معرفی صریح خود به عنوان امام، اثبات کردند که تنها او شایسته امامت و خلافت بلافصل پیامبر اعظم (ص) بودهاند.